Archeologiczne prace wykopaliskowe w Łękach Dukielskich

W sierpniu tego roku rozpoczęły się fascynujące prace archeologiczne w kompleksie leśnym położonym pomiędzy Łazami, Zboiskami a Wietrznem, które są częścią Lasów Państwowych Nadleśnictwo Dukla. Pod kierunkiem doświadczonego archeologa, dra Wojciecha Pasterkiewicza, zespół specjalistów przystąpił do badań, które mogą rzucić nowe światło na historię regionu.

Odkrycia archeologiczne związane z praktykami pogrzebowymi neolitu wciąż zadziwiają naukowców swoją złożonością i różnorodnością. Badania kurhanów, które są sztucznie usypanymi kopcami, często ujawniają nie tylko metody pochówku, ale także wskazują na bogate rytuały związane ze śmiercią i pamięcią o zmarłych w społecznościach neolitycznych. W przypadku kurhanu, który początkowo wiązano z okresem około 3000-2500 BC, badacze natrafili na nieoczekiwane znalezisko. Pod nasypem ziemnym odkryto ślady stosu ciałopalnego, co sugeruje, że miejsce to mogło służyć kremacji zwłok ludzkich. Znalezisko to składało się z grubej warstwy polepy, dużej ilości węgla drzewnego oraz drobnych, przepalonych kości, co wskazuje na starannie przeprowadzony rytuał kremacji. Interesujące jest również to, że na obrzeżach kurhanu znajdowały się pochówki ludzkie, które miały postać grobów popielnicowych oraz jamowych. Takie praktyki mogły odzwierciedlać wierzenia neolitycznych społeczności dotyczące życia pozagrobowego i znaczenia przodków.

Odkrycia archeologiczne na terenie Dukielszczyzny dostarczają fascynujących informacji o kulturze Gáva, charakterystycznej dla młodszej epoki brązu. Znaleziska te, w tym fragmenty ceramiki z charakterystycznymi stożkowatymi guzkami i ornamentem sznurowym, pozwalają datować cmentarzysko na okres Hallstatt A, czyli około pierwszej połowy I tysiąclecia p.n.e. Kultura Gáva, wywodząca się ze wschodniej Słowacji, była znana z rozwiniętego odlewnictwa brązowego, co było możliwe dzięki bogatym złożom miedzi w regionie. Społeczeństwo to czerpało również zasoby złota i eksploatowało łatwo dostępne złoża soli kamiennej, co przyczyniło się do ich znacznego bogactwa, szczególnie na terenie Siedmiogrodu. Migracje ludności kultury Gáva przez Przełęcz Dukielską na północne obszary Karpat, a także ich wpływ na wczesną fazę grupy tarnobrzeskiej, są świadectwem ich szerokiego zasięgu kulturowego i wpływu na inne regiony. Niestety, stan zachowania odkrytych grobów jest niezadowalający, głównie z powodu długotrwałego wpływu rosnących drzew, co jest częstym wyzwaniem w archeologii.

Kopiec w Łazach, będący unikatowym obiektem sepulkralnym na terenie Podkarpacia i południowej Polski, stanowi cenny element dziedzictwa kulturowego regionu. Jego obecny stan, z nasypem o wysokości około 1 metra i średnicy od 17 do 20 metrów, jest wynikiem wpływu czynników naturalnych oraz antropogenicznych, takich jak drogi leśne. Pierwotnie kopiec mógł osiągać nawet 4 metry wysokości przy średnicy około 10 metrów. Zakończenie badań archeologicznych otworzy drogę do rekonstrukcji nasypu, co nie tylko przywróci jego historyczny wygląd, ale również pozwoli na włączenie go do trasy rowerowej MTB, czyniąc z niego atrakcję turystyczną. Taka inicjatywa może przyczynić się do zwiększenia świadomości historycznej oraz promocji lokalnej historii, jednocześnie oferując nową formę aktywnego wypoczynku i edukacji.

Źródło: Gmina Dukla